شرط لازم برای دستیابی به توانمندیهای ذهنی وجسمی کودکان، مراقبت تغدیه ای از آنان است ومراقبت تغدیه ای درکودکان به ارتقای شاخص های رشد، دریافت غذای سالم ومغذی وایجاد باورها وعادت صحیح غذایی درکودکی و بزرگسالی منجر می شود؛
________________________________________________
آنچه مسلم است، تغذیه کودک در دوران بیماری به دلیل تغییر شرایط ونیازهای کودک با دوران سلامتی او متفاوت بوده وبا راهنمایی متخصصین تغذیه و پزشک تعیین می گردد.
همانگونه که می دانید در سالهای ابتدایی زندگی افزايش وزن وقد، دو تغییر اساسی در رشد وتکامل کودکان به حساب می آیند.
دراین دوران استخوان ها رشد طولی پیدا می کند وبر حجم ماهیچه ها افزوده می شود، به طوری که کودک تقریباً روزانه 6 گرم افزایش وزن خواهد داشت. این افزایش وزن از طریق استفاده از غذاهایی تأمین خواهد شد که بتواند پاسخگوی نیاز کودک به انرژی، پروتئین، قندها، چربی ها، ویتامینها ومواد معدنی باشد.
با استفاده از هرم راهنمایی غذایی می توانید از کافی بودن تغذیه کودکتان اطمینان حاصل نمایید.
هرم راهنمایی غذایی، الگوی مناسبی است که شما را با هر یک از گروههای غذایی و جانشین های آن آشنا می سازد.
گروههای اصلی غذایی به 5 دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:
1- گروه نان وغلات: تأمین کننده انرژی کودک است وسهم بیشتری از غذای کودک را تشکیل می دهد.
2- گروه سبزی ها: تأمین کننده ویتامینها ومواد معدنی است.
3- گروه میوه ها: تأمین کننده ویتامینها ومواد معدنی و مواد ضد سرطان است.
4- گروه شیر ولبنیات: تأمین کننده کلسیم، فسفر و پروتئین است.
5- گروه گوشت وحبوبات ومغزها: تأمین کننده پروتئین، روی و آهن مورد نیاز کودک است.
در رأس هرم غذایی، چربی ها وقندها قرار دارند که سهم بسیار کمی از برنامه غذایی را به خود اختصاص می دهند؛ درعین حال روغن های مایع گیاهی به علت حجم کم وتولید انرژی زیاد در کودکان مبتلا به کم وزنی به عنوان منبع مهم تأمین انرژی، قابل توجه هستند.
رعایت تنوع، تعادل وتناسب از اصول صحیح تغذیه است که برای دستیابی به آن می توان روزانه از کلیه گروههای غذایی وجانشین های آن استفاده نمود.
گروه های غذایی وهریک از جانشین های آن، عبارتند از:
1- گروه نان وغلات:
این گروه شامل: «نان، ماکارونی، کیک وبیسکوئیت(بهتر است نوع سبوس دار آن ها مصرف شود)، برنج، گندم، جو» می باشد.
هر واحد این گروه عبارتند از: یک کف دست(بدون انگشت) انواع نان سبوس دار یا 4 قاشق غذاخوری برنج پخته یا 1/2 لیوان (غلات، ماکارونی ورشته فرنگی پخته) یا یک لیوان غلات بو داده شده مانند برنجک یا گندمک و.....، یا سبزی های نشاسته ای مانند(1/2 لیوان باقالا یا 1/2 لیوان ذرت یا 1/2 لیوان نخود سبزیا 1/2 لیوان ذرت یا یک بلال متوسط یا یک لیوان کدو تنبل یا یک عدد سیب زمینی کوچک (90 گرم) یا 25- 16 خلال سیب زمینی یا یک برش کوچک از انواع کیک یا 4- 2 عدد بیسکویت) می باشد.
*مقدار مصرف روزانه توصیه شده از این گروه برای کودکان:
(3- 2 ) سال ، 3 واحد
(6 - 4) سال ، 3 واحد
2- گروه سبزی ها:
این گروه شامل : «انواع سبزی های خام و پخته» می باشد.
*اندازه هر واحد این گروه بنابر گروه سنی کودکان:
(3 - 2) ، (3 -2) قاشق غذاخوری سبزی های پخته شده یا یک تکه کوچک سبزی خام (مانند سبزی خوردن، خیار، گوجه، هویج، کاهو و...)
(6 -4) ،(4 -3) قاشق غذاخوری سبزی های پخته شده یا یک تکه کوچک سبزی خام (مانند سبزی خوردن، خیار، گوجه، هویج، کاهو و...)
*مقدار مصرف روزانه توصیه شده از این گروه برای کودکان:
(3 - 2) سال ، (3-2) واحد
(6- 4) سال ، ( 3- 2) واحد
با توجه به توضیحات ذکر شده مثلا اگر کودک شما درگروه سنی (3-2) سال می باشد، روزانه بایستی حداقل 2 واحد سبزی مصرف نماید که هر واحد آن برابر است با (3 -2) قاشق غذا خوری سبزی پخته یا یک تکه سبزی خام، در نتیجه کودک (3 -2) ساله شما بایستی روزانه حداقل ( 6-4) قاشق غذاخوری سبزی پخته یا 2 تکه سبزی خام دریافت نماید.
3- گروه میوه ها:
این گروه شامل: «انواع میوه های فصل» می باشد.
اندازه هر واحد آن برای کودکان ( 6- 2) سال عبارتند از : 1عدد میوه کوچک یا 1/4 لیوان آب میوه یا یک برش کوچک از صیفی ها (مانند هندوانه، خربزه، گرمک و...) یا 1 قاشق غذاخوری توت خشک یا 1 قاشق غذاخوری کشمش یا 1 عدد انجیر خشک یا 5/ 1 عدد خرما یا 4 نیمه برگه خشک سیب یا زرد آلو ویا...
*مقدار مصرف روزانه توصیه شده از این گروه برای کودکان:
(3 -2) سال ، (2 - 5/ 1) واحد
(6 -4) سال ، (2- 5/1) واحد
با توجه به توضیحات ذکر شده مثلا اگر کودک شما درگروه سنی (6 -4) سال می باشد، روزانه بایستی حداقل 5/1 واحد میوه مصرف نماید، که یک واحد این مقدار می تواند از هر میوه دانه ای مانند یک عدد سیب یا پرتقال کوچک و 5/0 واحد باقیمانده آن با استفاده از مثلا نصف قاشق غذاخوری توت خشک یا کشمش تأمین گردد.
4- گروه گوشت وحبوبات ومغزهای گیاهی:
این گروه شامل : «انواع گوشت قرمز، گوشت پرندگان، ماهی، تخم مرغ، انواع حبوبات وانواع مغزهای گیاهی (بادام، گردو، پسته) می باشد.»
هر واحد این گروه برای کودکان ( 6- 2) سال برابر است با : ( 5-4) قاشق غذا خوری حبوبات یا یک قوطی کبریت از هر نوع گوشت بدون چربی ( 30گرم) یا 1 عدد تخم مرغ کامل یا 2 عدد سفیده تخم مرغ یا 2 عدد گردوی کامل یا 6 عدد بادام یا پسته یا آجیل مخلوط.
*مقدار مصرف روزانه توصیه شده از این گروه برای کودکان:
(3-2) سال، 2 واحد
(6 -4) سال، 2 واحد
5- گروه شیر ولبنیات:
این گروه شامل: «انواع شیر، ماست، دوغ، پنیر(بهتر است انواع کم چرب آن ها مصرف شود)، کشک وبستنی» می باشد.
هر واحد این گروه برای کودکان(6-2) سال برابر است با : (3/4 - 1/2) لیوان شیر کم چرب یا (3/4-1/2)لیوان ماست کم چرب یا (5/1 - 1) لیوان دوغ یا 5/1 قاشق غذاخوری کشک یا یک قوطی کبریت پنیر.
*مقدار مصرف روزانه توصیه شده از این گروه برای کودکان:
(3-2) سال ← (5-4) واحد
(6-4) سال← (4-3) واحد
توجه:
با وجود اینکه بستنی درگروه شیر ولبنیات قرار می گیرد، ولی با توجه به مقدر زیاد چربی اشباع وشکر آن، بهتر است جانشین مواد غذایی موجود در گروه شیر و لبنیات نشود ودرصورت تمایل کودکان، حداکثر (3-2) بار در هفته مصرف می شود.