راهکارهای پیشنهادی برای پرورش خلاقیت

به کودک یاد بدهید تفکر خلاق خویش را ارزشمند بداند. یک روش این است که بچه‌ها عادت کنند افکارشان را یاد داشت کنند.

تفکر خلاق را با ارزش بدانید:

اگر ما انتظار داریم خلاقیت توسعه یابد باید یاد بگیریم که آن را با ارزش بدانیم. بچه‌ها را با محرکهای محیطی حساستر سازیم: مثلا اگر میتوانید در روابط اجتمائی خلاق باشد که به احساسات نیازها و روحیات انسانی و مانند آن حساس باشد.
 

دستکاری اشیاء و عقاید را تشویق کنید:

بچه و اغلب مایلند به دستکاری و بررسی اشیاء بپردازند که مربوط به حس کنجکاوی آنهاست. چگونگی آزمایش منظم عقاید را یاد بدهیم. یکی از هدفهای کاملا پذیرفته شده تربیتی این است که به بچه‌ها آزمون واقعیتها را آموزش دهیم تا تصویر واقعی از دنیایی که در آن زندگی می کنند بدست آورند.
 

تحمل عقاید تازه را توسعه دهید :

مربیان باید عقاید تازه افراد خلاق را حمایت و بچه‌ها را تشویق به این عمل کنند. از تحمیل یک الگوی خاص اجتناب کنید. آزادی یک اصل اساسی در کار خلاقیت است. بنابراین مقید بودن افراد برای تبعیت از یک الگوی خاص اثرات منفی دارد.
 

در کلاس جوی خلاق ایجاد کنید: 

برای ایجاد تفکر خلاق در بجه‌ها ایجاد گروههای کلاسی نقش موثری دارد. بجه های گروه با شرکت در ایجاد افکار خلاق احساس لذت و رضایت می کنند. به کودک یاد بدهید تفکر خلاق خویش را ارزشمند بداند. یک روش این است که بچه‌ها عادت کنند افکارشان را یاد داشت کنند. تهیه یک دفترچه برای این امر مفید است.
 

مهارتهایی را به منظور اجتناب از بد آموزی همسالان آموزش دهیم:

بچه‌های خلاق گاهی ویژگیهای دارند که می تواند اثرات نا مطلوبی بر روی کلاس بگذارد مانند مستقل عمل کردن و عدم هماهنگی و اعتنا به جمع و هدفهای گروه.
 

اطلاعات لازم را جمع به فرایند خلاق را ارائه دهیم: 

احساس ضعف در برابر شاهکارها را دور کنید. احساس ضعف در برابر شاهکارها مانع رشد استعدادهای خلاق می شود. یادگیری خود انگیز را تشویق و ارزیابی کنید: کنجکاوی بچه‌ها موجب خود انگیزی آنها گردد. معلمان و والدین می توانند آن را زنده نگه دارند. سازمان دهی و برنامه ریزی مانع خود انگیزی که عامل مهمی در ایجاد خلاقیت است.
 

خار در پای ایجاد کنید: یعنی توجهشان را به یافته های بخش انگیز جلب کنید:

فردی که دارای تفکر است دائما با مشکلات دست و پنجه نرم می کند. به آن فکر می کند تخیل می نماید و در نهایت راههای مختلفی را از طریق شواهد تجربی و آزمایش می سنجد.

برای تفکر خلاق ضرورتهایی ایجاد کنیم:

معلمان می توانند فرصت‌هایی ایجاد کنند تا نیاز باشد که دانش آموزان به تفکر خلاق بپردازند بطور مثال: استفاده از مسائلی که تاخدی مشکل باشد و براحتی و به جواب نرسند. موقعیت‌هایی برای فعالیت و فرصت هایی برای آرامش ایجاد کنید. تاریخ نشان داده گاهی ابداعات و اکتشافات در دوره های آرامش و سکوت بوجود آمده است.
 

برای رسیدن به عقاید، منابع قابل دسترسی فراهم کنید:

عادت رسیدن به کاربرد کامل عقاید را تشویق کنید. باید به بچه‌ها آموخت گاهی نیاز است روزها هفته ها، ماهها یک مطلب را تا به دست آوردن شواهد کامل دنبال کند. انتقاد سازنده را توسعه دهید نه فقط انتقاد کردن را با هر موضوعی که تدریس می شود باید فرصتهائی برای تقویت و توسعه عادت به مهارت انتقاد سازنده به وجود آورید.
 

کسب شناخت در رشته های مختلف را تقویت کنید:

شناخت ورای رشته تخصصی در ایجاد عقاید بنیادی مفید است.

معلمانی با روح حادثه جوئی باشد:

بچه‌های خلاق روحیه حادثه جوئی دارند و معلمانی که به این روحیه توجه می کنند در توسعه این روحیه کمک می کنند. اساسا پرورش عنصر انگیزشی خلاقیت باید در بستر خانواده صورت گیرد، زیرا مستعدترین محیط برای شکل دهی آن محیط کلامی و نظام تربیتی و رفتاری خانواده است. کودک و نوجوان اوقات زیادی را در خانواده سپری می کنند، بنابراین این طبیعی است که بیشترین تاثیر را نیز از آن بپذیرند. بیان این نکته از آن روست که بگوییم هر چند می توان در محیطی غیر از خانواده (آموزشگاه یا جایی دیگر) به تقویت عناصر انگیزشی خلاقیت مبادرت ورزید، اما تاثیر این عوامل به اندازه و اهمیت عامل نخستین نیست. پس بهتر است که هدایت ها و روشهای اتخاذ شده محیط دوم یعنی «محیط یادگیری» به محیط نخستین یعنی خانواده نیز انتقال یابد و در آنجا هم مورد تمرین و تقویت قرار گیرد؛ این انتقال زمینه های تثبیت و تحکیم انگیزش خلاقه را بیش از پیش فراهم آورد.
 
در واقع والدین از طریق درگیر شدن در فعالیتهای خلاق کودک در رشد خلاقیت او سهیم هستند. خانواده ها باید فرصتهای لازم را برای سؤال کردن، کنجکاوی و کشف محیط به کودکان بدهند و هرگز آنان را تنبیه و تهدید نکنند. زمینه رشد خلاقیت در خانه زمانی فراهم می شود که به کودکانتان آزادی زیادی بدهید و به آنها به عنوان یک فرد احترام بگذارید، از نظر عاطفی در حد اعتدال به آنها نزدیک شوید و بر روی ارزشهای اخلاقی و نه قوانین خاص تأکید نمایید.
 

محیط خانه را به صورتی در آورید که در آن فعالیت، بازی و خنده به مقدار زیادی وجود داشته باشد:

شما و کودکانتان سعی نمائید کارها را به روش های جدید و جالب انجام دهید. با تشویق و تأیید رفتار کودک و فراهم آوردن زمینه های مساعد و تدارک بازی‌های دلخواه او، قدرت تخیل و خلاقیت کودک را تقویت کنید. خیالپردازیهای کودکان را سرزنش نکنید زیرا خلاقیت او را محدود می سازید.
 
تحقیقات نشان میدهد که والدین کودکان خلاق در رفتار خود هماهنگی بیشتری نشان می دهند، کودکان خود را آنگونه که هستند قبول دارند و آنها را به کنجکاوی درباره اشیاء و امور تشویق می کنند و کودکان خود را در انتخاب موضوعات مورد علاقه آزاد می گذارند و کارها و برنامه های آنان را تحت نظر دارند و پی گیری می کنند. شایسته است والدین تا آنجا که امکان دارد کودکان خود را مستقل بار آورده و در ایجاد اعتماد به نفس، آنان را یاری کنند و دستاوردهای آنان را با آغوش باز پذیرا شوند و هنگام شکست، به جای سرزنش، راهنما و راهگشای مشکلات کودکان خود باشند، تا کودکان بتوانند ضمن احساس ارزشمندی در انجام کارها، راه حل‌ها و عقاید غیر معمول و دور از ذهن را نیز بیازمایند، چراکه چنین کارهایی پایه و مایه اصلی خلاقیت است.
 
منبع: کودکان نابغه و باهوش، فاطمه تقدسی‌نیا، نوید حکمت، چاپ دوم، قم، 1396

 رویش طلایی کوچولوها                               
*****   به خانواده تلگرامی رویش طلایی کوچولوا بپیوندید *****