محیط مونتسوری- 2تا 3 سالگی
در این سن کودکان همانطور که رشد می کنند به استقلال بیشتری نیاز دارند. این موضوع می تواند در محیطی که آنها هستند نشان داده شود. چگونه یک فرد این استقلال را برای کودک محیا کند تا او بتواند به طور مستقل کاری را انجام دهد. انجام این کار باعث می شود که او احساس کند به هدفش دست یافته و اعتماد به نفس بالا در او شکل می گیرد.
مطلب مهم این است که محیطی فراهم کنیم که در آن کودک موفق شود خودش به طور ایمنی کارهایش را انجام دهد. در مورد بچه های کوچکتر این کار باید مرحله به مرحله انجام شود که ممکن است روند کار برای بزرگترها کند و خسته کننده باشد اما برای کودکی که در حال یادگیری است اینگونه نیست.
اتاق خواب
کودک در این سن می تواند از تختخواب خودش استفاده کند. اگر تختخواب او خیلی بلند است و می ترسید که از روی آن به پایین بیفتد می توانید در پایین آن تشکی پهن کنید تا اگر زمانی کودک افتاد روی آن بیفتد. توجه کنید که وقتی کودک یکبار از روی تخت بیفتد از این تجربه درسی خواهد آموخت.
اسباب بازیها را می توان بر حسب نوع آنها جداسازی کرد و در سبدی قرار داد. به کودک اجازه دهید تا اسباب بازیهایی را که قرار است با آنها بازی کند انتخاب کند بدون اینکه جایی را به هم بریزد. کودکان در این سن به نظم محیط بیرون نیاز دارند تا بتوانند حس منظم بودن را در خود پرورش دهند. اسباب بازیهای او را در قفسه ای که در پایین است قرار دهید تا بتواند به راحتی به آنها دست پیدا کرده و از میان آنها انتخاب کند. در این مرحله به کودکتان یاد بدهید که اگر بازی او تمام شد وسایلش را جمع کند. این کارهمچنین باعث می شود که کودک در ایجاد نظم داخل محیط خانه مشارکت داشته باشد. تمیز کردن را همین الان به او یاد بدهید زیرا جزء عاداتی است که خوب است برای تمام زندگی حفظ شود.
کشوی کوچکی برای لباسهای او معین کنید. این کار به او امکان می دهد تا زمانی که شروع به نشان دادن خواسته های خود می کند آنچه را که می خواهد بپوشد انتخاب کند. به کودکتان گزینه های محدودی را که برای آن فصل مناسب است بدهید تا از میان آنها لباسی را که می خواهد بپوشد انتخاب کند. مثلا اگر در فصل زمستان هستید بگذارید خودش انتخاب کند که پلیور قرمز را بپوشد یا آبی را.
حمام
تا اینجا عادت خواب کودک باید با عادت دستشویی رفتن او همراه شده باشد. در این زمان او ممکن است در توالت بنشیند، دستهایش را بشوید و دندانهایش را مسواک بزند. کودک باید به دستشویی و توالت دسترسی داشته باشد. یک چهار پایه سبک و کوچک داشته باشید تا او بتواند روی آن بایستد و آن را به هر جایی که نیاز دارد ببرد.
مسواک و خمیردندان را جایی قرار دهید که کودک بتواند خودش به آنها دسترسی داشته باشد. یک مسواک و خمیر دندان سایز کوچک را به ترتیبی که او از آنها استفاده می کند درون یک سینی بگذارید. از چپ به راست مسواک و سپس خمیردندان و یک فنجان درون سینی قرار دهید.
برای زمان حمام رفتن ظرف کوچکی از شامپو و صابون برای کودک داشته باشید تا او بتواند خودش از آنها استفاده کند. بچه ها از ریختن شامپو به بیرون و دیدن حبابهای ساخته شده لذت می برند. مقدار کمی شامپو یا صابون درون ظرفی بریزید تا اگر کودک خواست آن را بریزد مقدار کمی از آن هدر شود. وقتی او در حمام است یک کیف کوچک یا پارچه ای داشته باشید که بشود در طرف دیگر حمام آویزان کرد تا اسباب بازیهایی که او با خود به حمام برده است درون آن خشک شوند. همچنین این کیف برای آموزش به کودک که اسباب بازیهایش را خودش جمع کند مفید خواهد بود. یک جاحوله ای که به اندازه کافی پایین باشد برای او نصب کنید که حوله اش را روی آن آویزان کند. به بخش مسواک زدن مراجعه کنید.
اتاق نشیمن
در این محل شما می توانید قفسه کوچکی برای اسباب بازیهایی در نظر بگیرید که او هنگامیکه با خانواده است از آنها استفاده می کند. همچنین می توانید میز و صندلی چوبی کوچکی برای او بخرید تا بتواند هنگام بازی از آن استفاده کند. او می تواند مداد شمعی های بزرگ یا دیگر وسایل را که در دسترسش است برای نقاشی کشیدن بکار ببرد. می توانید به او اجازه دهید تا با رنگ نقاشی کند اما نقاشی در هوای آزاد بهتراست زیرا اگر جایی در داخل خانه کثیف شود تمیز کردن آن سخت تر خواهد بود.
همچنین می توانید به جای میز قالیچه یا زیرانداز کوچکی برای کودک فراهم کنید. این کار باعث می شود تا برای کارهای او محل خاصی وجود داشته باشد.
اتاق نهارخوری
در این مرحله کودک می تواند از غذای خانواده بخورد. همچنین ممکن است او با خانواده غذا بخورد، بنابراین می تواند جنبه های اجتماعی مناسب خوردن غذا را بیاموزد. کودک شما می تواند روی یک صندلی بلند نزدیک میز به همراه خانواده بنشیند و عضوی از خانواده بودن را احساس کند. اگر امکان دارد کودک نیز با خانواده سر یک میز غذا بخورد.
او همچنین می تواند انتخاب کند که روی میز و صندلی خودش غذا بخورد. کودک می تواند به کشوی پایینی در آشپزخانه که ظروف او در آن قرار دارد دسترسی داشته باشد. نیازی نیست که ظروف و بشقاب او پلاستیکی باشند می توانند ظروف چینی سبک و واقعی باشند. لیوان او نیز می تواند واقعی باشد. اگر کودک فکر کند که چگونه می تواند به درستی مواظب این وسایل باشد و با دقت از آنها استفاده کند این کار او شما را شگفت زده خواهد کرد. اگر کودک بخواهد سر میز خودش غذا بخورد هیچ نگرانی بابت شکستن لیوان نخواهید داشت زیرا فاصله میز با زمین اندک است. این کار به او می آموزد که چگونه مواظب بشقاب، لیوان، قاشق و چنگال خود باشد.
می توانید تصاویری از بشقاب، قاشق، چنگال، و لیوان روی صفحه ای بکشید تا از آن به عنوان راهنمایی برای چیدن میز استفاده کنید. به بخش ریختن یک نوشیدنی مراجعه کنید.
لوازم و اسباب بازیهای مونتسوری
کتابها همیشه برای هر مرحله از رشد کودک ضروری هستند. کتابهایی را انتخاب کنید که یک یا دو جمله ای باشند و در هر صفحه صحنه ای را شرح دهند. کتابهایی با داستانهای طولانی ممکن است توجه او را برای مدت زیادی جلب نکنند. کتابهایی را انتخاب کنید که مربوط به زندگی روزمره باشند. اگر کتاب درباره چیزی باشد که به آنها مربوط باشد و یا چیزی که آنها هر روز آن را می بینند علاقه کودکان به کتاب بیشتر خواهد شد. موضوع کتاب می تواند درباره کارهای روزانه آنها باشد.
همیشه کتابهایی را انتخاب کنید که واقع گرایانه باشند و تصاویر و عکسهای کاملی داشته باشند. این کار حقایق را به کودک می آموزد. مونتسوری می گوید کودک را بعد از 3 سالگی می توان با داستانهای تخیلی آشنا کرد.
زندگی واقعی
مونتسوری به این نتیجه رسید که کودکان دوست داشتند به حفظ نظم محیط اطرافشان کمک کنند. او سپس فعالیتهای عملی زندگی را گسترش داد. این فعالیتها فعالیتهایی هستند که بزرگترها هر روز انجام می دهند و بچه ها آنها را می بینند و ممکن است بخواهند تقلید کنند. این فعالیتها می توانند به سادگی جارو کردن، شستن زمین و یا به سختی شستن ظروف و لباسها باشد. فرد می تواند در خانه یک جارو و خاک انداز و تی کوچکی برای کودک داشته باشد. به محض اینکه او جای کثیفی را دید او را به جایی که تی را در آنجا قرار داده اید ببرید و اگر او تا به حال با نگاه کردن به شما این کار را یاد نگرفته است به او نشان دهید که چطور آن را انجام دهد. همیشه کودکان کارهای شما را تقلید می کنند. وقتی آنها کار خاصی را انجام می دهند می بینید که حتی جزئیات آن کار ساده را هم فراموش نمی کند اما ما بزرگترها ممکن است آنها را بی اهمیت تلقی کنیم. از کودکتان بخواهید تا در انجام کوچکترین کارها مانند قرار دادن لباسها در ماشین لباسشویی، تمیز کردن میز خودش، قرار دادن ظرفها در ماشین ظرفشویی، شستن زمین، جارو کردن و پوشیدن لباسهایش به شما کمک کند.
توجه به خود
کارهایی مانند لباس پوشیدن به کودک فرصتی می دهد که سعی کند خودش لباسها و کفشهایش را بپوشد. این کار می تواند با تمرین باز و بسته کردن زیپها و دکمه ها که در لباسهای آنها وجود دارند انجام شود.
شستن دستها
وقتی به کودکتان نشان دادید که چگونه دستهایش را بشوید لوازم را برای او فراهم کنید. اطمینان حاصل کنید که دستش به سینک می رسد و یک صابون و حوله در نزدیکی او قرار دهید. شیر آب باید راحت باز شود تا کودک بدون کمک دیگران بتواند آن را باز کند. حواستان باشد که او آب را کم باز کند تا از هدر رفتن زیاد آب جلوگیری شود. این همچنین درس کوچکی برای حفظ محیط زیست است. صابون را بردارید و به دستهایتان بمالید تا کف کند. دستها را به آرامی به هم بمالید، بین انگشتها، کف دست و پشت دستها را بشویید تا کاملا تمیز شود. سپس دستهایتان را آب بکشید و مطمئن شوید کفها کاملا شسته شده اند. دستها را به خوبی خشک کنید.
حفظ نظم محیط اطراف
همانطور که قبلا ذکر شد جارو و دستمالهای کوچک (برای تمیز کردن میز) و اسفنجی در خانه داشته باشید و به کودک اجازه دهید تا مانند بزرگترها تمیز کند.
یک سطل آب کوچک که کودک بتواند خودش آن را حمل کند می تواند کمک کننده باشد و به او یاد بدهید از کجا آب بردارد و هنگامیکه سطل آب در دستش است با دقت راه برود که آب بیرون نریزد. می توانید اسفنجی داخل سطل قرار دهید تا از بیرون ریختن آب جلوگیری کند. کودک می تواند گیاهان داخل خانه و یا باغچه حیاط را آبیاری کند.
آماده کردن غذا
این کار تفریح خوبی است و در مورد بیشتر کودکان بکار می رود. تغذیه همیشه برای آنها جالب است و آماده کردن غذا حتی باعث می شود که غذای بیشتری بخورند و خودشان در روند کار مشارکت کنند و از غذا لذت بیشتری هم ببرند. این فعالیتها را می توان روی میز کودک و یا میز آشپزخانه و با دادن یک چهار پایه به کودک تا روی آن بایستد انجام داد.
این کار می تواند به سادگی یاد دادن مالیدن کره روی نان تست، شستن میوه ها، قطعه قطعه کردن میوه ها و حتی پوست کندن سبزیجات باشد. دستگاههای موجود در آشپزخانه مانند پوست کن سیب، برش دهنده سیب یا آوکادو کارها را آسانتر کرده اند و استفاده از این وسایل همانطور که کارها را برای آنها به اندازه کافی آسان می کنند بهترین راه برای مشارکت بچه ها در تهیه غذا نیز هست.
مالیدن کره یا مربا روی نان خشک یا تست
یک بشقاب و چاقوی کوچک و ظرف کوچکی داشته باشید که مربا را درون آن بریزید. کمی مربا که برای مالیدن روی یک تکه نان خشک یا تست کافی باشد درون ظرف کوچکی بریزید. مربای کمی می ریزیم زیرا اگر کودک خواست از همه مربایی که در اختیارش گذاشته ایم استفاده کند مقدار زیادی هدر نشود. همیشه به طور آهسته به کودک نشان دهید که چگونه مربا را روی نان پخش کند، روی جزئیات کوچک نیز تاکید کنید مثلا مقدار کمی بردارید و اطمینان حاصل کنید که مربا را به همه قسمتهای نان مالیده اید. به بخش فعالیتهای آماده کردن غذا مراجعه کنید.
قطعه قطعه کردن موز
این کار را می توانید با داشتن یک تخته، یک چاقوی کره، یک چنگال و یک کاسه کوچک انجام دهید. با توجه به توانایی کودکتان از او بخواهید موز را پوست بکند، قبلا برش کوچکی روی آن ایجاد کنید تا او به راحتی پوست آن را بکند. هنگامیکه موز پوست کنده شد از کودک بخواهید تا پوستها را دور بیندازد. موز را بردارید و روی تخته قرار دهید. به آرامی چاقو را برداشته و آن را به قطعات کوچک ببرید. روی حرکت بریدن و هل دادن چاقو به پایین تاکید کنید. این بار نوبت کودک است. اگر آنها موز را به درستی نبرند به این خاطر است که این کار برای آنها مشکل است و این امری طبیعی است. آنها بعدها با تمرین بیشتر در این کار مهارت پیدا خواهند کرد. پس از اینکه موز قطعه قطعه شد چنگال را برداشته و قطعات موز را داخل یک کاسه کوچک قرار دهید تا برای خوردن آماده باشد.
هنگامیکه کودک بزرگتر می شود این کار برای او یک کار ساده خواهد بود، بچه ها همچنین می توانند با یک چاقوی تیز کوچک خیار، گوجه فرنگی رسیده، کدو، بادنجان و سبزیجات نرم دیگر را قطعه قطعه کنند.
قاچ کردن سیب
این کار با وسیله ای برای بریدن سیب که در هر فروشگاهی یافت می شود انجام می گیرد. ما به یک تخته، یک چاقوی تیز برای شخص بزرگسال، یک چنگال و یک کاسه نیاز داریم. سیب را بردارید و از وسط نصف کنید، این کار باعث می شود تا کودک بتواند سطح صاف آن را روی تخته قرار دهد. سیب را از طرف صاف آن روی تخته بگذارید و هسته گیر سیب را روی آن قرار دهید، آن را کمی هل دهید تا کودکتان ببیند که چطور این وسیله به پایین هل داده می شود. این کار را برای کودک شروع کنید و به او اجازه دهید تا آن را ادامه دهد. زمانی که سیب بریده شد هسته را دور بیندازید و بقیه سیب را درون کاسه قرار دهید.
زبان
رشد سریع زبان اغلب در حدود 2 سالگی رخ می دهد. این زمان زمانی است که کودکان تقریبا به طور شگفت انگیزی شروع به گفتن جملات می کنند و لغاتشان ده برابر افزایش یافته است و شخص باید از طریق آموزش لغات بیشتر به کودک از این موضوع حمایت کرده و الگوی زبانی خوبی برای او باشد. کودک شروع به تکرار لغاتی که شما می گویید خواهد کرد، بنابراین به آنچه می گویید و چطور می گویید دقت کنید. کودک نیاز ندارد که با زبان کودکانه با او صحبت کنید و افزایش میزان صدا لازم نیست. با او مانند یک شخص بزرگسال صحبت کنید. به طور واضح با آنها صحبت کنید به طوریکه آنها بتوانند آنچه می گویید بفهمند.
وقتی کودکان در این سن کلماتی را اشتباه تلفظ می کنند، آنها را تصحیح نکنید. این کار ممکن است کودک را از تلاش برای گفتن کلمات جدید بترساند در عوض آن کلمه را الگو قرار دهید. دوباره آن را در پاسخ به کودک بگویید. این کار موجب می شود کودک بدون اینکه خجالت بکشد متوجه اشتباهش شود.
با جملات کامل با کودک صحبت کنید. سعی کنید واقعیت اشیا را توضیح دهید تا اینکه آنها متوجه شوند. بهترین مدل زبانی که آنها می توانند داشته باشند بزرگترها هستند.
مترجم:سمیه قائمی نسب
*****کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است*****